Komunikacja Samochodowa Miasta Schneidemühl (Kraftwagenverkehr Stadt Schneidemühl)

Miasto w okresie powojennym bardzo się rozrosło. Skutkiem tego było to, że włodarze ówczesnego Schneidemühl zaczęli rozważać stworzenie komunikacji miejskiej. Niestety, ze względu na bardzo wysokie koszty zrezygnowano z tramwaju. Podjęto decyzję o powołaniu nowoczesnego transportu autobusowego.

W dniu 4 czerwca 1927 roku rozpoczęła działalność Komunikacja Samochodowa Miasta Schneidemühl (Kraftwagenverkehr Stadt Schneidemühl) posiadająca 4 autobusy i dwie linie: Koschütz – Bahnhof (4 km) i Berliner Vorstadt – Bromberger Vorstadt (4 km). W grudniu 1927 roku dokupiono dodatkowe pojazdy i uruchomiono 3 linię, która w większości biegła równolegle do drugiej.

W 1930 roku otwarte były trzy linie autobusowe:

1. Koschütz (Koszyce) – Neuer Markt (Nowy Rynek) – Bahnhof (Dworzec kolejowy) – Karlsberg (Staszyce)
2. Damaschkestraße (ul. Mickiewicza) – Neuer Markt (Nowy Rynek) – Kaserne (Bromberger Straße) (koszary przy ul. Bydgoskiej)
3. Dreiers Ansiedlung (okolice ulic Hutniczej i Walecznych) – Neuer Markt (Nowy Rynek) – Königsblicker Straße (ul. W. Witosa) – Fabrikstraße (ul. Fabryczna)

Wszystkie linie przecinały się w głównym punkcie przesiadkowym na Nowym Rynku, a łączna długość tych tras wynosiła 17 km.

Oprócz tego, w miesiącach letnich organizowane były regularne wyjazdy poza Schneidemühl. Szczególnie popularna była linia Schneidemühl-Albertsruh. W każdej chwili także szkoły, kluby czy stowarzyszenia, mogły wynająć autobus na wycieczkę.

Zajezdnia dla 16 autobusów mieściła się w istniejącym do dziś budynku przy Eichblattstrasse (obecnie Kujawska). Bilet był ważny po skasowaniu przez konduktora i przez 1 godzinę podróży.

Ciekawe losy komunikacji miejskiej podaje na forum.dawna.pila.pl użytkownik adam, dlatego cytuję jego wypowiedź w całości: 

spotkałem się z informacjami, że w Schneidemühl były używane autobusy z przyczepami. Pochodziły one z firmy Mercedes -Benz. Jeszcze w czasie II wojny św. zostało zamówionych 5 przyczep z czego zostały 3 wysłane, lecz podczas transportu kolejowego zostały one zniszczone przez lotnictwo wroga.
Zanim po mieście jeździły mercedesy, do komunikacji używano autobusy firmy Krupp z silnikami chłodzonymi powietrzem. W pojazdach tych zdążały się jednak częste awarie co powodowało problemy w komunikacji i w 1934 r wprowadzono średnie, duże i bardzo dużo mercedesy. Część pojazdów KRUPP zostało zmodernizowanych poprzez wmontowanie nowych silników diesla. Ostatnim autobusem oddanym do użytku był Ford z silnikiem Otto oraz z możliwością jeżdżenia na gaz płynny, było to w 1943 r. Autobusy z przyczepami pomogły bardzo w „rozładowaniu” tłoku w godzinach „szczytu” oraz w czasie roku szkolnego. Autobusy z przyczepami dowoziły także pracowników zakładów lotniczych. Warsztaty znajdowały się na Eichblattstraße 6, ponieważ były za małe w 1932 r zaczęto budować nowe na Bergstraße z miejscem na 20 autobusów. Obsługiwana była też linia Schneidemühl – Borkendorf – Kramske, o długości 18 kilometrów. Wraz z początkiem II wojny światowej wojsko zarekwirowało 3 autobusy. Coraz więcej kierowców było kierowanych do wojska, co spowodowało zatrudnienie kobiet na stanowisku konduktorów. W połowie stycznia 1945 r. Wehrmacht zajmuje 18 autobusów. 3 zostały przeznaczone do wywiezienia zawartości archiwum miejskiego oraz rodzin pracowników komunikacji. 26 stycznia 1945 r. o godzinie 17 wyruszyły 3 pojazdy i docierają one w okolice Stettin, gdzie w jednym z nich ulega awarii silnik. Materiały z niego zostają przepakowane do autobusu, który wracał do Schönlanke (Trzcianka) po przetransportowaniu małych dzieci. Dalej po przejechaniu zamrożonej Odry, w okolicy Anklam jeden autobus zostaje wykupiony przez Wehrmacht. 2 maja 1945 r. dwa autobusy docierają do miejscowości Alt Duvenstedt, gdzie zastał ich koniec wojny. Jeden z tych autobusów zostaje wykupiony przez aliantów i znajduje „zatrudnienie” w wwiezieniu Redensburg, drugi zostaje zarekwirowany i trafia do Kiel. Ostatnie autobusy próbowały wydostać się z okrążonego miasta podczas próby przebicia się w kierunku północnym, lecz za Koszycami zostały ostrzelane i pozostały po nich wraki.
Tak zakończyła się historia komunikacji miejskiej w Schneidemühl.

źródło:

1. Max Reichardt (Bearb.): Schneidemühl. Die Hauptstadt der Provinz Grenzmark Posen-Westpreußen. Berlin 1930.
2. Forum dawna.pila.pl

Bilety autobusowe

Autobusy na pocztówkach

Na stronie coachbuild.com można zobaczyć autobus, jakim jeździli ówcześni pilanie. Dostarczony do Schneidemuhl w kwietniu 1934 roku minibus wyprodukowany przez firmę Lindner na podwoziu Krupp O 2.5 H 42. Ta 2,5 tonowa konstrukcja napędzana benzyną¹⁾https://www.kfzderwehrmacht.de/Homepage_english/Motor_Vehicles/Germany/Krupp/Krupp_2_-_2-5t_lorry/krupp_2_-_2-5t_lorry.html wyróżniała się składanymy przednimi drzwiami. Miała ok 16 miejsc siedzących. A jak wyglądał pojazd możesz zobaczyć poniżej.

 

Trasy autobosów widać na mapie z drugiej połowy lat dwudziestych XX wieku (1928 rok), czyli w czasie bardzo dynamicznego rozwoju. Kolorem niebieskim zaznaczono trzy wówczas istniejące linie autobusowe, zbiegające się na Nowym Rynku (autobusy miejskie rozpoczęły kursowanie w 1927 r.; w późniejszym okresie uruchomiono jeszcze czwartą linię).

Mapa została pobrana ze strony forum.dawna.pila.pl

Mapa do pobrania TUTAJ