Historia karty pocztowej i pocztówki

Historia karty pocztowej i pocztówki

Karta pocztowa to prostokątna, kartonowa kartka służąca do krótkiej korespondencji, często wysyłana nieopakowana w kopertę. Pocztówka to karta pocztowa z wydrukowanym obrazkiem na jednej ze stron. Karty pocztowe i pocztówki są popularnym sposobem komunikacji i kolekcjonowania, a ich historia sięga ponad 150 lat. W tym artykule przedstawimy, jak rozwijała się ta forma korespondencji i jakie były jej najważniejsze etapy.

Pierwsze karty pocztowe

Pierwsza karta pocztowa została wysłana w 1840 roku przez brytyjskiego pisarza Theodore’a Hooka do samego siebie. Była to żartobliwa satyra na brytyjską pocztę, która wprowadziła znaczki pocztowe i opodatkowała odbiorców listów. Hook narysował na karcie ręcznie trzy znaczki i podpisał się jako „Theodore Hook, Esq.”

W 1869 roku w Austro-Węgrzech wprowadzono oficjalnie kartę korespondencyjną jako tani sposób przesyłania wiadomości. Karta była odkryta, bez obrazka i podzielona na dwie części: lewą na treść korespondencji i prawą na adres i znaczek. Karta była początkowo niepopularna, ponieważ naruszała tajemnicę korespondencji i była uważana za nieelegancką. Jednak z czasem zyskała uznanie ze względu na swoją prostotę i niski koszt. W 1870 roku karty korespondencyjne zostały wprowadzone w innych krajach europejskich, a w 1871 roku w Stanach Zjednoczonych.

Pierwsze pocztówki

Pocztówka to karta pocztowa z ilustracją na jednej ze stron. Pierwsze pocztówki z obrazkami pojawiły się w latach 70. XIX wieku, kiedy to niektórzy wydawcy i drukarze zaczęli nadrukowywać na kartach korespondencyjnych rysunki, zdjęcia lub reklamy. Początkowo obrazki były małe i umieszczane w narożniku strony adresowej, później zajmowały całą stronę, a miejsce na adres i znaczek przeniesiono na drugą stronę. Pocztówki były wykonywane różnymi technikami, takimi jak drzeworyt, miedzioryt, akwaforta czy litografia. Pocztówki z obrazkami stały się bardzo popularne w latach 90. XIX wieku, kiedy to rozwinął się przemysł turystyczny i ludzie chcieli wysyłać swoim bliskim widoki z podróży. Pocztówki były także sposobem na przekazywanie informacji, życzeń, humoru czy propagandy.

Pocztówka w Polsce

Na ziemiach polskich pocztówki pojawiły się w 1892 roku w zaborze austriackim. Pierwsze wydawane były w Krakowie i Przemyślu. W 1900 roku ogłoszony został konkurs na nazwę karty pocztowej w języku polskim, zorganizowany przez redakcję “Słownika Języka Polskiego”. Spośród 5 propozycji: liścik, listówka, otwartka, pisanka i pocztówka, wybrano tę ostatnią, podaną przez Henryka Sienkiewicza. Pocztówki stały się popularnym sposobem komunikacji i kolekcjonowania, a także świadectwem historii, kultury i obyczajów Polski. Pocztówki były także nośnikiem sztuki, na których prezentowano dzieła znanych i mniej znanych artystów, takich jak Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer, Wojciech Kossak czy Zofia Stryjeńska.

Złota era pocztówek

Złota era pocztówek, obejmująca lata 1898-1918, była czasem, gdy te kartki dominowały w komunikacji. Ogromna ilość, sięgająca miliardów, została wtedy wyprodukowana i rozesłana po całym globie. Z racji swojej przystępności cenowej, prostoty użytkowania i atrakcyjności wizualnej, pocztówki były chętnie wykorzystywane jako pamiątki czy dekoracje. Pełniły również rolę nośnika informacji o społeczeństwie, kulturze i polityce, odzwierciedlając aktualne tendencje i ważne wydarzenia. Były świadkami ewolucji w dziedzinie fotografii, druku, transportu i komunikacji. Jednakże, wybuch I wojny światowej zainicjował zmierzch tej ery, wprowadzając ograniczenia w produkcji i dystrybucji pocztówek oraz zmieniając sposób, w jaki ludzie się komunikowali.

Pocztówka współcześnie

Pocztówka wciąż służy jako środek korespondencji, choć jej popularność zmalała w porównaniu z przeszłością. Często wysyłana w celu okazania sympatii, podziękowań, życzeń lub zaproszeń, pocztówka stała się również elementem kultury masowej. Prezentuje różnorodne motywy, od krajobrazów i zabytków po zwierzęta, postacie, humor i erotykę. Kolekcjonerzy pasjonują się pocztówkami, selekcjonując je według kryteriów takich jak temat, pochodzenie, epoka, twórca, technika i stan zachowania. Stanowią one cenne źródło informacji o historii, społeczeństwie i kulturze, wykorzystywane w badaniach, edukacji i rozrywce.

Pocztówka przekształciła się w coś więcej niż tylko kartkę papieru – stała się świadkiem historii, medium artystycznym i kulturowym, a także sposobem na ekspresję osobistą i kontakt z innymi. Jest to forma korespondencji o bogatej historii, znaczeniu oraz obiecującej przyszłości.