Kościół św. Janów

Kościół istniał od połowy XV wieku. Pierwotnie drewniany, od 1619 roku rozpoczęto budowę murowanej świątyni, którą ukończono w 1628 roku Fundatorami byli królowa Konstancja i jej mąż Zygmunt III Waza. Przez stulecia obiekt ulegał licznym, przebudowom. Ostateczny kształt, znany z ikonografii XIX i XX wieku kościół uzyskał w 1845 roku. Także zmianie ulegali patroni. W XV i XVI wieku był on pw. Świętego Wojciecha, Świętego Stanisława i Świętego Marcina. Od XVII wieku do połowy XIII był pw. Najświętszej Marii Panny i Świętego Jana Chrzciciela. Od połowy XVIII wieku jego patronami byli Święty Jan Chrzciciel i Święty Jan Ewangelista. W okresie zaborów kościół był ostoją polskości w naszym mieście. Spalony 13 lutego 1945 roku trwał w formie ruiny do 20 grudnia 1975 roku, kiedy to został wysadzony w powietrze. Obecnie na miejscu kościoła i domu parafialnego stoi wybudowany w latach 70. hotel „Gromada” dawniej Rodło”.

Źródło: Marek Fijałkowski, Piła na fotografiach Romana Zaranka.

Ten katolicki kościół jest prawdopodobnie najstarszym budynkiem w Schneidemühl. W latach 1619 -1628trwała przebudowa drewnianego budynku z nakazu Królowej Konstancji. Po pożarze miasta w 1726r. powstał dzisiejszy chór, zaś w 1845r. dobudowano wieże. Dwunawowy chór pochodzi z późnogotyckiego budynku z cegły. Nieotynkowana strona zewnętrzna jest usiana przyporami. Wieża schodowa od strony południowej. Kolebkowe sklepienie chóru powstało w XVII wieku. Nawa główna ma również dwa jarzma, dach sklepiony, drewniany. Ostatni remont w 1929 r. Za kościołem w stronę mostu znajduje się pomnik Fryderyka II, który został przywieziony z Bydgoszczy po odebraniu Poznania i został tu wzniesiony 1 czerwca 1923 r.

Tłumaczenie własne z książki R. Frase pt.: “Wabderbuch für die Grenzmark Posen-Westpreußen, str. 18-19, Die Grenzwacht G.m.b.H Schneidemühl, 1931