Kalendarium Piły
Kalendarium Piły
Styczeń
1 stycznia 1927 roku – Otwarcie ruchu telefonicznego Polski z Niemcami. Jednym z miast biorących udztal w polsko-niemieckim ruchu telefonicznym jest Schneidemühl. (Kurjer Zachodni: pismo narodowe, bezpartyjne dla rodzin polskich na kresach zachodnich 1927.01.08 R.3 Nr 3)
1 stycznia 1970 roku – Zarządzeniem Nr 124 Ministra Kultury i Sztuki Lucjana Motyki z dnia 31 grudnia 1969 r. została utworzona Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. Fryderyka Chopina w Pile. Szkoła otwarta została 1 stycznia 1970 roku, w praktyce zaś rozpoczęła działalność posiedzeniem Rady Pedagogicznej w dniu 2 stycznia 1970 r.
1 stycznia 1999 roku – Piła miastem powiatowym.
7 stycznia 2009 roku – nadania imienia Kazimierza Zygmunta Rybickiego Rejonowej Organizacji Ligi Obrony Kraju w Pile.
14 stycznia 1781 roku – Wielki pożar w Pile. Spalił pół miasta, w tym 44 domy, 37 stajni i 17 stodół spłonęło, z tego tylko na Górze Miejskiej (Stadtberg) 11 domów, 22 stajnie i 11 stodół, więc 1 000 kroków oddalone od Nowego Rynku. Przy tym także została zniszczona szkoła i dom modlitwy gminy ewangelickiej. Po odbudowie otrzymało miasto lepszy wygląd. Nowy Rynek obramowywały nowe szeregi domów.
17 stycznia 1845 roku – wprowadzenie prawa przemysłowego. W Pile było w tym czasie: 48 mistrzów szewskich, 21 ciesielskich, 21 stolarskich, 16 rzeźniczych, 16 piekarskich, 15 mistrzów garncarskich, 14 ślusarskich, 9 mistrzów sukienniczych i 8 krawieckich.
17 stycznia 2004 roku – rocznica śmierci Henryka Pankaua, prawnika, pracownika samorządowego, działacza gospodarczego i kulturalnego, regionalisty, organizatora Towarzystwa Miłośników Miasta Piły, Honorowego Obywatela Miasta Piły (2004), Honorowego Prezesa Towarzystwa Miłośników Miasta Piły (2001), ur. 20.05.1924
21 stycznia 1993 roku – erygowanie parafii pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski, jako parafii wojskowej, później od lipca 2012 do sierpnia 2015 (jako cywilno-wojskowa), a decyzją biskupa polowego Józefa Guzdka od stycznia 2016 parafia straciła status wojskowej i została wyłączona z Ordynariatu Polowego i stała się parafią cywilną
27 stycznia 2004 – uhonorowania przez Radę Miasta Piły, Zygmunta Borasa, Henryka Pankaua, Bogdana Toboły, członków Towarzystwa Miłośników Miasta Piły, tytułem Honorowego Obywatela Miasta Piły
31 stycznia 1998 roku – powstanie Poradni Hospicyjnej w Pile jako niepublicznego zakładu opieki zdrowotnej, udzielającego pomocy w cierpieniu chorym na nowotwory oraz ich rodzinom
Luty
Luty 1974 roku – oddano do użytku śródmiejski odcinek arterii komunikacyjnej z północy na południe.
4 lutego 1950 roku – powstała Komenda Powiatowa Straży Pożarnej w Pile. Sejm uchwalił USTAWĘ O OCHRONIE PRZECIWPOŻAROWEJ i jej organizacji. Na mocy ustawy powołano Komendę Główną Straży Pożarnych, na podstawie rozporządzenia Ministra Gospodarki Komunalnej z 1950 roku w sprawie organizacji komend straży pożarnych powstała Komenda Powiatowa Straży Pożarnej w Pile. Jej pierwszym Komendantem był kpt. Jan TOMASZEWICZ.
5 lutego 1998 roku – powstanie Pilskiego Forum Handlowego, którego pierwszym przewodniczącym został Wojciech Młynkiewicz
7 lutego 1948 – Miejska Rada Narodowa w Pile zatwierdziła tymczasowy regulamin Biblioteki Miejskiej i ustaliła wysokość kaucji za wypożyczanie książek. Pierwszą siedzibą – klasa w Szkole Zawodowej przy ul. Teatralnej. W latach 1975-1998 jest to Wojewódzka Biblioteka Publiczna, a od 1.01.1999 Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna im. Pantaleona Wawrzyńca Szumana
7 lutego 1991 roku – uchwała Rady Miejskiej w sprawie utworzenia Straży Miejskiej w Pile
11 lutego 1998 rok – utworzenie Towarzystwa Pomocy Chorym im. Sługi Bożej Stanisławy Leszczyńskiej w Pile, udzielającego pomocy ludziom niepełnosprawnym, przewlekle lub terminalnie chorym oraz ich rodzinom oraz pomocy w funkcjonowaniu i wyposażaniu Zakładu Opiekuńczo Leczniczego wraz z Hospicjum
13 lutego 1956 roku – z powodu silnych mrozów zawieszono naukę w dniach 13 do 16 lutego 1956 roku.
14 lutego 1945 roku – Wyzwolenie miasta, Piła po 173 latach wraca w granice Polski. Więcej o walkach w styczniu i lutym 1945 roku możesz przeczytać w artykule: „Walki o Piłę na przełomie stycznia i lutego 1945 roku„.
18 lutego 1945 roku – przybyli pierwsi kolejarze z Bydgoszczy, którzy uruchomili stację kolejową oraz miejscową elektrownię — zasiliła ona w światło zarówno samą stacji kolejową jak i najbliższe zabudowania.
23 lutego 1948 – Miejska Rada Narodowa podejmuje uchwałę o uznaniu Miejskiej Biblioteki w Pile za publiczną.
24 lutego 1619 roku – Radcy pilscy zanosili prośby w sprawie drewnianego kościoła w centrum miasta, który był w opłakanym stanie. 24 lutego oraz 4 marca zostały wydane 2 dokumenty – król Zygmunt oraz królowa Konstancja postanowili wybudować nowy, murowany kościół.
Marzec
marzec 1980 roku – przekazano do eksploatacji 500-numerowę centralę telexową.
4 marca 1513 roku – król Zygmunt I Stary potwierdza lokację miasta na prawie magdeburskim. Prawa miejskie zaś osada otrzymała w pierwszej połowie XV wieku. Stało się to w latach 1437-1451 z woli tenutariusza ujskiego, wojewody kaliskiego i uczestnika bitwy pod Grunwaldem – Marcina ze Sławska. Działo się to za panowania Władysława Warneńczyka i Kazimierza Jagiellończyka. Któryś z tych dwóch królów nadał przywilej lokacyjny Piły. Większość znanych z przełomu XV i XVI wieku nazwisk i przezwisk mieszczan pilskich posiadało brzmienie polskie.
17 marca 1994 roku – rocznica śmierci siostry Anny Tekli Budnowskiej, przełożonej generalnej Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi, Sprawiedliwej wśród Narodów Świata, ur. 7.07.1907 w Pile
20 marca 1945 roku – wojenny komendant miasta płk Guszimow przekazał władzę cywilną pierwszemu prezydentowi Piły Kazimierzowi Włoczywodzie. Miasto w tym dniu liczyło 3 tys. mieszkańców.
29 marca 1888 roku – wielka powódź Gwdy. 1900 mieszkańców opuściło swoje domostwa,zostając bez dachu nad głową. Zawaliło się 29 budynków, a 69 nie nadaje się do zamieszkania. Straty wyniosły 523 256 marek. W zbiórce pomocy powodzianom zebrano 87 459 marek.
Kwiecień
kwiecień 1853 roku – do Piły przeniesiono sztab i 2 szwadrony z 4 Pułku Ułanów (1 Pomorskiego Pułku Ułanów).
kwiecień 2004 – powstanie Bractwa Turystyki Rowerowej
1 kwietnia 1797 roku – udzielono zezwolenia na budowę tartaku wodnego (Sägemühle)
1 kwietnia 1897 roku – Zachodniopruski Pułk Piechoty 149 został skoszarowany w koszarach na ul. Bydgoskiej.
1 kwietnia 1914 roku – Piła uwalnia się od powiatu chodzieskiego i zostaje samodzielnym miastem. Po wieloletnich pertraktacjach nadburmistrza dr. Krause, Piła uwolniła się od Chodzieży i została samodzielnym miastem. Tytułem odstępnego dokonano następujących uzgodnień: Piła zapłaci Chodzieży 1 min marek. Można to zapłacić jednorazowo lub jako rodzaj renty 40 000 marek rocznie. Odstępne nie może jednak być niższe niż 100 000 marek.
6 kwietnia 1960 roku – udostępnienie klientom ciągu handlowego przy al. Piastów.
7 kwietnia 1983 roku – zmarł Jerzy Kossowski, profesor matematyki, wicedyrektor pilskiego Liceum Ogólnokształcącego w latach 1946-1976, ur. 8.07.1919
12 kwietnia 1933 roku – Budowa Niemieckiego Pomnika w Kalinie.
17 kwietnia 1983 roku – rozpoczął się regularny pieszy ruch pielgrzymkowy do sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Skrzatuszu. Pierwsze pielgrzymki miały charakter stanowy, w pierwszej uczestniczyły kobiety. Organizatorem pielgrzymek w latach 80. XX wieku był pilski dziekan, ks. Stanisław Styrna SDB (salezjanin)
23 kwietnia 1994 roku – podpisania paktu przyjaźni miast z miastem Chatellerault we Francji
29 kwietnia 1791 roku – do Piły przeniesiono przyboczny szwadron pułku Dragonów z Kalkreuth.
30 kwietnia 1979 roku – oddano do użytku placówkę „Polmozbytu” przy al. Boh. Stalingradu (obecnie al. WP).
30 kwietnia 1980 roku – przekazano mieszkańcom Centrum Usług WPHW przy al. Powstańców Wlkp.
Maj
maj 1958 roku – powstanie Pilskiej Fabryki Żarówek „Lumen”, obecnie Signify Poland sp. z o.o.
maj 1959 roku – staraniem oddziału Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich rozpoczęto wydawanie miesięcznika „Głos Pilski”, którego redaktorem naczelnym był inż. Jerzy Garski. Pismo obejmowało swoim zasięgiem powiaty : miasto Piła, chodzieski, czarnkowski, trzcianecki, wałecki i złotowski
maj 1989 roku – utworzenia Oddziału Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej
maj 1994 roku – utworzenia Poradni Opieki Paliatywnej
1 maja 1953 roku – rocznica urodzin Stanisława Maciejskiego, urzędnika państwowego i samorządowego, przewodniczącego PMRN w Pile, naczelnika Piły, Prezydenta Miasta Piły, zm. 17.11.1993
6 maja 1945 r. – pierwsza po zakończeniu II wojny światowej msza święta odprawiona w języku polskim w kościele św. Rodziny. Celebrował ją franciszkanin ojciec Jerzy Rumak, a do mszy służyli oficerowie Armii Krajowej.
8 maja 2013 roku – Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów Stolicy Apostolskiej wydała dekret o uznaniu Świętych Janów Chrzciciela i Ewangelisty za Patronów Miasta Piły. Dniem obchodów – 24 czerwca, dzień narodzin św. Jana Chrzciciela
15 maja 1943 roku – 15.05-30.06.1943 roku gościł w Bayreuth Pilski Teatr Krajowy, dając 30 przedstawień, w których każdorazowo uczestniczyło 2000 widzów.
21 maja 1945 roku – na mocy decyzji Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Pile przekazano kapucynom kościół ewangelicki Marcina Lutra przy ulicy Brwarnej wraz z plebanią. Pełnił on rolę kościoła szkolnego, a następnie pomocniczego, aż do roku 1987, kiedy stał się siedzibą nowej parafii.
25 maja 2003 roku- instalacja Kolegiackiej Kapituły Pilskiej przy kościele pw. NMP Wspomożenia Wiernych
27 maja 1893 roku – studnia nieszczęścia. Podczas wiercenia studni artezyjskiej u zbiegu ulic Wielkiej i Małej Kościelnej, dzisiaj Plac Zwycięstwa i Al. Piastów, nieoczekiwanie i z niezawinionej przyczyny zaczął wydobywać się silny strumień wody, przez powstały tam otwór wypływało 3000 litrów wody na minutę. W ciągu 5 tygodni wypłynęło tam 8400 m3 ziemi i 132 000 m3 wody. Ten pechowy odwiert otrzymał nazwę „Studnia nieszczęścia”, która poprzez zapadnięcie się o 79 cm terenu zniszczyła w Pile 42 domy ze 127 mieszkaniami. Straty wyniosły 459 412,44 marek.
28 maja 1975 roku – Piła stała się siedzibą władz wojewódzkich; Urząd Wojewódzki zlokalizowano przy al. Niepodległości, KW PZPR przy ul. Sikorskiego, WK ZSL w Wałczu, KW ŚD przy ul. Bieruta I Sekretarzem KW PZPR — Alfred Kowalski, Wojewoda — Andrzej Śliwiński.
Czerwiec
Czerwiec 1919: Podpisanie traktatu pokojowego. Prusy Wschodnie przypadły Polsce.
czerwiec 1957 roku – zaczynają kursować autobusy komunikacji miejskiej (na 3 liniach); nad jeziorem Piaszczystym oddano do użytku kąpielisko; powstał komitet organizacyjny Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich.
1 czerwca 1943 roku – rocznica urodzin Zofii Minny Adamczewskiej, nauczyciela bibliotekarza, długoletniej dyrektorki pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Pile, członka Zarządu Towarzystwa Miłośników Miasta Piły, zm. 24.10.2015
1 czerwca 1975 roku – Piła miastem wojewódzkim. Zlikwidowano trójstopniowy podział administracyjny kraju (województwo – powiat – gmina) i zastąpiono go nowym, dwustopniowym podziałem (województwo – gmina).
1 czerwca 1991 – zostaje utworzona Straż Miejska w Pile jako komórka organizacyjna Urzędu Miejskiego w Pile. Nowo utworzona Straż Miejska stała się umundurowaną formacją utworzoną w celu ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego poprzez podejmowanie czynności administracyjno – porządkowych.
3 czerwca 1919 roku – Wielka 10 000 manifestacja Niemców na Placu Zwycięstwa, pod hasłem: „Jesteśmy Niemcami i chcemy nimi zostać”, na której przemawiał nadburmistrz Piły dr Krause.
4 czerwca 1927 roku – rozpoczęła działalność Komunikacja Samochodowa Miasta Schneidemühl (Kraftwagenverkehr Stadt Schneidemühl). Więcej możesz przeczytać w artykule: Komunikacja Samochodowa Miasta Schneidemühl.
4 czerwca 1930 roku – Uroczyste poświęcenie kościoła św. Antoniego.
6 czerwca 1945 roku – ruszają Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego, przyjmując do naprawy pierwszy parowóz. Pierwsi lekarze, z Zofią Kampą na czele, organizują służbę zdrowia — pierwszy prowizoryczny szpital umiejscowiony zostaje przy ul. Browarnej (na 40 łóżek).
8 czerwca 1988 – rocznica śmierci Andrzeja Lejszysa rzeźbiarza, twórca pomnika Stanisława Staszica w Parku Miejskim, pomnika więźniów obozu „Albatros”, tablicy Konsulatu Rzeczypospolitej Polskiej na budynku Muzeum Okręgowego, ur. 6.03.1945
10 czerwca 1926 roku – nastąpiło otwarcie dwóch pierwszych linii autobusowych w Pile, które obsługiwały 4 autobusy.
16 czerwca 1929 roku – wmurowanie kamienia węgielnego pod budowę kościoła św. Antoniego.
18-19 czerwca 1959 roku – I Żakinady Szkół Średnich Piły
21 czerwca 1903 roku – na Nowym Rynku, tuż przed wejściem do kościoła miejskiego odsłonięto pomnik Cesarza Wilhelma I
24 czerwca – święto patronów miasta: św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty.
24 czerwca 1928 roku – w Pile urodził się gen. Wolfgang Altenburg, który był naczelnym Inspektorem Bundeswehry, a nieco później naczelnikiem sztabu wojskowego NATO.
28 czerwca 1919 roku – traktat wersalski pozostawia Piłę w granicach Niemiec. Miasto zaczęli opuszczać Polacy, a coraz więcej napływało urzędników i osadników niemieckich.
Lipiec
1 lipca 1896 roku – oddano do użytku linie telefoniczną z 41 numerami abonamentów.
1 lipca 1957 roku – decyzją Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu został utworzony Zakład Komunikacji Miejskiej przy Miejskim Przedsiębiorstwie Gospodarki Komunalnej. Siedziba ZKM mieściła się przy ul. Kujawskiej 10, podobnie jak w okresie przedwojennym. Początkowo uruchomiono 3 linie autobusowe.
3 sierpnia 1822 roku – poświęcenie miejskiego kościoła ewangelickiego, którego rozbudowa nastąpiła w latach 1882/1883.
4 lipca 1913 roku – rocznica urodzin Romana Zaranka, rzemieślnika, prowadzącego w latach 1948 -1988,. zakład fotograficzny „Foto Zaranek”, nestora pilskich fotografów, kronikarza wydarzeń i przemian zachodzących w mieście, zm.14.08.2001 r., pierwszego Honorowego Obywatela Miasta Piły, któremu godność nadano 4 marca 2000 r.
7 lipca 1834 roku – Drugi wielki pożar miasta. Tego dnia w samo południe ogień w ciągu kilkunastu godzin spopielił całe miasto. Zabudowa kryta słomą i gontami, dachy budynków w oka mgnieniu zapalały się jeden od drugiego. Feralnego dnia spłonęło około 200 domów wraz z ratuszem i miejskim archiwum. Z całej zabudowy pozostały zaledwie 63 domki na przedmieściach, a 1500 ludzi pozostało bez dachu nad głową. Z pomocą składek od ludności z Wielkopolski i Niemiec miasto zostało szybko odbudowane. W trzy lata po tym tragicznym w skutkach pożarze zbudowano 350 domów dla prawie trzech i pół tysiąca mieszkańców. (inne źródło: Wielki pożar w centrum Piły, spalonych 200 domów, 1900 osób bez dachu nad głową. Z tej pożogi uratowało się tylko 69 domów. 187 ooo Talarów było do dyspozycji odbudowujących.
7 lipca 1807 roku – Pokój w Tylży, Piła w granicach Księstwa Warszawskiego. Pokój w Tylży, zawarty między Napoleonem a carem Aleksandrem I. Jednym z jego postanowień było utworzenie z części ziem zaboru pruskiego nowego, de facto zależnego od Francji państwa – Księstwa Warszawskiego, w granicach którego znalazła się Piła. Poniżej: Piła na mapie Ksiestwa Warszawskiego wydana w 1811 roku.
10 lipca 1916 roku – nastąpiło otwarcie miejskiego kąpieliska na Gwdzie.
19 lipca 1978 roku – przedstawiciele wojewódzkich władz polityczno-administracyjnych wmurowali akt erekcyjny pod budowę hotelu „Rodło”.
19 lipca 1980 roku – oddano do użytku trzy przedszkola (przy ul. Roosevelta, Matwlejewa, Powst. Wlkp.) oraz szkołę podstawowa nr 2 (ul. Roosevelta).
21 lipca 1922 roku – Powstaje Marchia Graniczna Poznańsko-Zachodniopruska, Piła zostaje jej stolicą.
21 lipca 1962 roku – oddanie do użytku węzła komunikacyjnego przy Placu PPR oraz odsłonięcie pomnika dłuta Józefa Kopczyńskiego.
21 lipca 1979 roku – przekazanie do użytku Pilskiej Fabryki Domów oraz 5-kilometrowego trasy wylotowej z Piły w kierunku Poznania.
22 lipca 1951 roku – otwarcie przychodni rejonowej przy ul. Okrzei w budynku odbudowanym po wojnie przez pilskich rzemieślników, w którym mieściła się Izba Rzemieślnicza. W budynku – o nowym przeznaczeniu – uruchomiono drugą w mieście aptekę.
22 lipca 1955 roku – otwarcie odrestaurowanego i przebudowanego domku-muzeum Stanisława Staszica dla uczczenia 200 rocznicy urodzin. Ekspozycję wzbogacono staszicianami, które zostały przekazane przez Muzeum Narodowe w Poznaniu. Odbyła się również wielka manifestacja mieszkańców z Piły z okazji tej rocznicy. Staraniem Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Staszica ukazała się pierwsza w języku polskim publikacja poświęcona miastu pn. „Piła — miasto Stanisława Staszica” opracowana przez St. Krokowskiego z Poznania.
22 lipca 1958 roku – otwarcie Mostu Chrobrego
22 lipca 1974 roku – odznaczenia miasta, za wybitne osiągnięcia w odbudowie i rozwoju, Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
22 lipca 1977 roku – oddano do użytku 4-kilometrową trasę złotowską (al. Powst. Wlkp.).
22 lipca 1978 roku – oddano do użytku przebudowaną al. LWP. Bohat. Stalingradu zwaną „trasą gorzowską”.
27 lipca 1851 roku – Piła znalazła się na szlaku „Kolei Wschodniej” (Ostbahn), łączącej Berlin z Królewcem. W ciągu 30 lat wybudowano siedem linii i miasto stało się jednym z ważnych węzłów kolejowych. (Inne źródło: oddano do użytku linię kolejową Krzyż-Piła-Bydgoszcz. W następstwie uruchomienia połączeń kolejowych z Piły do Poznania (1879 roku), do Szczecinka (1879 roku), do Wałcza (1881 rok) oraz połączenia Ujście- Czarnków, Piła stała się ważnym węzłem kolejowym).
Sierpień
3 sierpnia 1917 roku – ks. Zygmunt Dykiert założył Towarzystwo Śpiewacze „Halka”. Dykiert Zygmunt urodził się 27 kwietnia 1890 r. w Zegrowie koło Śremu w rodzinie nauczycielskiej, Bronislawa i Cecylii z domu Bak. Po ukończeniu gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu w 1910 r. wstąpił do Seminarium Duchownego w Gnieźnie. W marcu 1914 r. otrzymał święcenia kapłańskie. W latach 1914 do 1917 był wikarym w Michorzewie, Kołaczkowie Wilczynie. 1 kwietnia 1917 r. przybył jako wikary do kościoła Świętych Janów w Plie 3.08. 1917 r. ks. Dykiert wspólnie z aktywistami polskiego ruchu narodowego założył Towarzystwo Śpiewu Kościelnego ,,Halka,, W listopadzie 1918 r. został wybrany przewodniczącym polskiej Rady Ludowej w Pile. Z jego inicjatywy 1 grudnia 1918 r. w restauracji Schreibera zwołany został wiec ludności polskiej, na którym domagano się przyłączenia Piły do Polski. Ksiądz gromadził składki pieniężne na rzecz Naczelnej Rady Ludowej oraz zabiegał o wprowadzenie do pilskich szkół nauczania języka polskiego. Z inicjatywy ks. Dykierta i ks. Czechowskiego 30.12.1918 r. w mieszkaniu Teofila Drozdowskiego na Nowym Rynku doszło do spotkania przedstawicieli nadnoteckich Rad Ludowych. Na tym spotkaniu ustalono powstańcze plany dla całego regionu, wybierając ppor. Z. Orlowskiego na dowódcę powstariczych wojsk 29.01.1919 r. ks. Dykiert, J. Budnowski i St. Lassa zostali aresztowani pod zarzutem zdrady stanu. Po trzech tygodniach aresztu cała trójka wyszła na wolność dzięki interwencji NRL w sądzie w Lipsku. Ksiądz Dykiert po wyjściu z więzienia wyjechał do Poznania. W latach 1919 do 1922 pełnił posługę kapłańską w parafii Serca Jezusowego na poznańskich Jeżycach. W 1922 r. porzucił stan kapłański i udał się do Gdańska. Po wojnie osiadł w Łodzi i do emerytury był dyrektorem Powszechnego Domu Towarowego. Zygmunt Dykiert zmari 10 grudnia 1981 r. w Łodzi.
5 sierpnia 1772 roku – I rozbiór Polski, Piła staje się częścią Królestwa Prus.
10 sierpnia 1993 roku – erygowano parafię pw. św. Rafała Kalinowskiego
11 sierpnia 1998 roku – rocznica śmierci Kazimierza Helona, proboszcza i organizatora parafii pw. św. Stanisława Kostki w Pile, budowniczego Parafialnego Domu Opieki Społecznej, ur. 24.07.1939
22 sierpnia 1902 roku – urodził się w Pile Erwin Kramer, który ukończył studia inżynierskie. W1932 roku wyjechał do ZSRR. W latach 1937-1939 walczył w Hiszpanii jako członek Międzynarodowych Brygad Wojskowych przeciwko siłom gen. Francisko Franco. W roku 1945 wrócił do Niemiec. W 1949 Kramer został wicedyrektorem, a w 1950 dyrektorem generalnym Reichsbahn (do 1970), w 1953 wiceministrem transportu i 1954 ministrem transportu (do 1970).
22 sierpnia 1979 roku – otwarcia Centrum Strzelectwa Sportowego „Tarcza”
25 sierpnia 1914 roku – utworzenia na terenie dawnego placu ćwiczeń 149pułku piechoty, położonego między szosą w kierunku Bydgoszczy a obecną ul. Wawelską obozu dla jeńców wojennych różnych narodowości. Pierwszymi byli żołnierze armii rosyjskiej. Później kierowano do niego jeńców innych państw ententy : belgijskich, brytyjskich, francuskich. Wśród jeńców byli przedstawiciele różnych narodowości i wyznań. Łącznie w ewidencji obozowej odnotowano 41501 osób. Obóz funkcjonował do stycznia 1919 roku.
29 sierpnia 2008 roku – rocznica śmierci Zygmunta Borasa, humanisty, historyka, nauczyciela akademickiego, prof. dr hab., badacza dziejów Piły i regionu nadnoteckiego, współtwórcy pilskiej prasy regionalnej, długoletniego redaktora naczelnego „Rocznika Nadnoteckiego”, współautora monografii „Piła zarys dziejów” wydanej w 1993 roku, członka honorowego Towarzystwa Miłośników Miasta Piły, Honorowego Obywatela Miasta Piły, uchwała XVII/212/04 Rady Miasta Piły z 27 stycznia 2004 roku, ur. 8.07.1927
31 sierpnia 1930 roku – w wyniku zawartego między Stolicą Apostolską, a państwem pruskim w dniu 14 czerwca 1929 r. konkordatu oraz na podstawie Konstytucji Apostolskiej z 29 czerwca 1930 r., potwierdzonej przez bullę papieską „Pastoralis Nostri Officii” w dniu 13 sierpnia 1930 r. (weszła w życie 31 sierpnia 1930), administratura apostolska została przemianowana na Wolną Prałaturę w Pile (Freie Prälatur Schneidemühl), która liczyła 75 parafii, 8 wikariatów lokalnych i jedną samodzielną placówkę duszpasterską
Wrzesień
wrzesień 1939 roku – utworzenia w połowie września, na terenie dawnych zakładów lotniczych, obozu przejściowego „Albatros” dla cywilnych jeńców wojennych narodowości polskiej i żydowskiej. Przez obóz przeszło ok. 900 więźniów. Byli wśród nich działacze spod znaku Rodła z Ziemi Złotowskiej, patrioci z powiatów : chodzieskiego, czarnkowskiego i wyrzyskiego
1 września 1923 roku – rocznica urodzin Romana Jana Dąbrowskiego, organizatora pilskiego handlu, pierwszego dyrektora SDH „Merkury”, pośmiertnie (2005) wyróżnionego tytułem Honorowego Obywatela Miasta Piły, zm. 8.12.2003
1 września 1958 roku – ginie 11 dzieci wskutek zabawy niewypałami
1 września 1964 roku – oddano do użytku przy ul. Paderewskiego Szkołę Tysiąclecia.
1 września 1966 roku – oddano młodzieżowy nowy gmach Technikum Przem. Naftowego z internatem na 350 miejsc oraz mieszkaniami dla nauczycieli przy ul. Mireckiego (obecnie al. Powst. Wlkp.).
1 września 1968 roku – oddano do użytku nowy most przez Gwdę, któremu nadano imię Ludwika Waryńskiego.
1 września 1999 roku – rozpoczęcia działalności Gimnazjum Towarzystwa Salezjańskiego
3 września 1945 roku – inauguracja po 173 latach niewoli roku szkolnego w trzech szkołach podstawowych, liceum ogólnokształcącym, technikum handlowym i szkole gospodarczej. W tym miesiącu także rusza fabryka papy, placówka Poznańskiego Zjednoczenia Energetycznego, zaopatrująca miasto i okolice w energię elektryczną. Rozwija się działalność handlowa Spółdzielni Spożywców Kolejarzy. Organizowane są stałe „’koncerty czwartkowe” orkiestry ZNTK; rozwija działalność Kolejowy Klub Sportowy „Polonia”. Rozpoczyna normalną działalność Urząd Pocztowy.
8 września 1988 roku – przyjęcie pierwszych pacjentów do nowego Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Pile. Po 11 latach od wmurowania Aktu erekcyjnego ze „starego szpitala” w ciągu kilku godzin przeniesiono 114 pacjentów. W tym roku dostępnych łózek było 688, liczba pacjentów przyjętych w ciągu roku to 4324, a liczba pracowników 1448.
12 września 1849 roku – rocznica śmierci Pantaleona Wawrzyńca Szumana, prawnika, działacza politycznego, orędownika spraw polskich, patrona Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Pile ( od 1992), ur.27.07.1782
15 września 1954 roku – utworzenie Szkoły Policji w Pile
18 września 1975 roku – rekordową temperaturę we wrześniu w Polsce odnotowano w Pile. W naszym mieście termometry pokazywały 34,7 stopni Celsjusza
25 września 1980 roku – powstał Międzyzakładowy Komitet Założycielski NSZZ „Solidarność” przy ul. Buczka 34a.
28 września 1939 roku – utworzenie obozu pracy „Fea Werke” przy ul. Kossaka. Obóz ewakuowano 25 stycznia 1945. Pierwszymi uwięzionymi byli Polacy z Bydgoszczy. Więźniowie pracowali na potrzeby armii. Oprócz Polaków przebywali w nim Francuzi, Rosjanie, Litwini i Łotysze
29 września 1993 roku – erygowano parafię pw. św. Jana Bosko
Październik
październik 1970 roku – uruchomienie Stacji Państwowego Instytutu Hydrologiczno-Meteorologicznego przy ul. Poznańskiej.
październik 1971 roku – oddanie do użytku kompleksu budynków Technikum Mechanicznego przy ul. J. Krasickiego.
październik 1975 roku – rozpoczyna działalność Państwowa Szkoła Muzyczna II stopnia, dyrektorem szkół I i II stopnia zostaje Bernard Wojciechowski.
październik 1979 roku – odbyły się po raz pierwszy Pilskie Dni Literatury dla Dzieci i Młodzieży, zorganizowane przez Wojewódzką Bibliotekę Publiczną, obecnie Powiatową i Miejska Bibliotekę Publiczną
1 października 1772 roku – Fryderyk Wielki otworzył w Pile pierwszy Urząd Pocztowy(najprawdopodobniej przy dzisiejszym Placu Zwycięstwa).
1 października 1895 roku – oddanie do użytku Urzędu Pocztowego przy obecnej Al. Piastów (budowa w latach 1893-1895)
1 paźdzernia 1898 – Zachodniopruski Pułk Piechoty 149 otrzymał sztandar od cesarza Wilhelma II.
1 paźdzernika 1900 – Budowa 1 Szkoły Gminnej przy ul. Mariana Buczka – otwarcie 14.10.1902 roku.
1 paźdzernika 1907 – Budowa Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego, koszt budowy 6 min marek, zatrudnienie znalazło 2000 osób.
1 października 1967 roku – przekształcenie Oficerskiej Szkoły Samochodowej w Wyższą Oficerską Szkołę Samochodową.
1 października 1984 roku – oddanie do użytku przedszkola przy ul. Dąbrowskiego
2 października 1973 roku – oddanie do użytku przedszkola nr 11 przy ul. Krzywej (dla 120 dzieci) oraz Szkoły Podstawowej nr 4 przy ul. Grabowej.
3 października 1915 roku – w dniu rocznicy urodzin marszałka Hindenburga na Nowym Rynku przed pomnikiem cesarza Wilhelma ustawiono drewniany postument zwieńczony rzeźbą Krzyża Żelaznego.
13 paździenika 1978 roku – oddano do użytku nowe skrzydło Zespołu Szkół Muzycznych, w którym znajdą pomieszczenia klasy szkoły muzycznej II stopnia.
14 października 1975 roku – Zarządzeniem Nr 66 Ministra Kultury i Sztuki, sygnowanym przez podsekretarza stanu Władysława Loranca z dnia 14 października 1975 r. zostaje utworzona Państwowa Szkoła Muzyczna II stopnia im. Fryderyka Chopina w Pile
15 października 1841 roku – uroczyste poświęcenie synagogi na Wilhelmspaltz
17 października 1892 roku – otwarcie szkoły (już nieistniejącej) przy Martinstraße, obecnej Wyszyńskiego.
18 października 1858 roku – otwarcie wyższej szkoły dla chłopców i liceum dla dziewcząt, od 28.04.1890 roku szkoła Cesarzowej Augusty-Viktorii.
20 października 1913 roku – oddanie do użytku lotniska przy ulicy ul. Kossaka i Zakładów „Albatros” z 2400 zatrudnionymi.
23 października 1949 roku – ówczesny prezydent Piły kieruje pismo do Poznańskiego Urzędu Wojewódzkiego Ekspozytury w Gorzowie Wielkopolskim z prośbą o utworzenie w mieście Zawodowej Miejskiej Straży Pożarnej.
Listopad
1 listopada 1987 roku – poświęcenie kościoła luterańskiego przy obecnej Browarnej (obecnie św. Stanisława Kostki), wybudowany w latach 1895-1896.
2 listopada 1954 roku – uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu w granice Piły włączono gromadę Koszyce z przysiółkiem Kuźnica Pilska. Po tej korekcie miasto obejmuje obszor 8.792,44 ha.
6 listopada 1755 roku – chrzest Stanisława Staszica w kościele św. Janów. Przyszedł na świat w pierwszych dniach listopada 1755 roku w Pile. Dokładna data jego urodzenia nie jest znana. Zachowało się tylko świadectwo chrztu św. z 6 listopada 1755 roku. Był synem Wawrzyńca i Katarzyny Stasziców. Jego ojciec i dziadek sprawowali funkcję burmistrza miasta Piły. Staszic miał dwóch braci: Andrzeja i Antoniego oraz siostrę Annę.
9 listopada 2018 roku – odsłonięcie tablicy, na historycznym budynku Poczty przy al. Piastów, upamiętniającej spalenie synagogi pilskiej gminy żydowskiej podczas „Nocy Kryształowej” z 9/10 listopada 1938 r. Synagoga znajdowała się naprzeciwko w obecnym pasie drogowym al. Piastów. Inicjatorem – Stowarzyszenie Inicjatyw Społecznych EFFATA i Poznańska Filia Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich RP
9/10 listopada 1938 roku – “Noc kryształowa”, zwana również jako „noc hańby”, „pogrom listopadowy”, „niemiecka noc”, „noc Żydów”, „noc kryształowa Rzeszy”, „dzień tłuczonego szkła”. Pogrom Żydów w większych miastach niemieckich i austriackich. Ofiarami padły synagogi, domy, sklepy, zakłady przemysłowe należące do Żydów. Spalenie synagogi w Pile. Noc kryształowa dała pretekst do zmian prawnych wykluczających obywateli Niemiec żydowskiego pochodzenia we wszystkich aspektach życia społeczno-gospodarczego. Kolejne ograniczenia zaczęto wprowadzać już od 12 listopada – Żydzi musieli zapłacić za wyrządzone zniszczenia, nie mogli chodzić do kin i teatrów oraz na koncerty i wystawy, usunięto żydowskie dzieci ze szkolnictwa publicznego. W grudniu tego samego roku zabrano im prawa jazdy, a lekarzom i adwokatom zabroniono wykonywania zawodu.
13 listopada 1955 roku – Komitet Uczczenia 200 Rocznicy Urodzin Stanisława Staszica zorganizował: odsłonięcie tablicy pamiątkowej na gmachu szpitala miejskiego i popiersia w parku miejskim, akademię z udziałem przedstawicieli władz centralnych (wiceminister oświaty Zofia Dembińska, przewodniczący WRN Józef Pieprzyk).
14 listopada 1948 roku – kosztem 500 tys. zł odbudowany został i przekazany miastu dom urodzin Stanisława Staszica, w którym znalazło miejsce muzeum pamiątek po tym wielkim obywatelu Piły.
14 listopada 1948 roku – jednostka wojskowa saperów oddała do użytku zbudowany przez siebie drewniany most przez Gwdę na przedłużeniu ul. ks. Bolesława Domańskiego.
17 listopada 1918 roku – Polacy z Piły wysłali do Komisariatu Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu pismo, w którym wyrazili gorące życzenie, aby podczas rokowań nad przebiegiem zachodniej granicy Polski wzięto pod uwagę także ich miasto, o wielowiekowej przecież polskiej tradycji
17 listopada 1918 roku – powstanie Polskiej Rady Ludowej w Pile. Jej przewodniczącym – ks. Zygmunt Dykiert, późniejszy naczelny kapelan wojsk powstańczych Powstania Wielkopolskiego
19 listopada 1974 roku – rozpoczęcie budowy wiaduktu kolejowego wartości 102 min zł.
19 listopada 2003 roku – rocznica śmierci Bogdana Toboły, inżyniera budownictwa lądowego, organizatora szkolnictwa zawodowego, pedagoga, działacza społecznego, współorganizatora Towarzystwa Miłośników Miasta Piły, członka honorowego TMMP (1997 ), uznanego pośmiertnie Uchwałą Nr XVII/214/04 Rady Miasta Piły z 27 stycznia 2004 roku – Honorowym Obywatelem Miasta Piły, ur. 5.08.1924
25 listopada 1979 roku – ukazuje się pierwszy numer „Tygodnika Pilskiego”, redaktorem naczelnym był Henryk Wandowski
26 listopada 2008 roku – otwarcia centrum handlowo – rozrywkowego Atrium Kasztanowa
Grudzień
grudzień 1969 roku – przekazanie do użytku nowej automatycznej centrali telefonicznej
grudzień 1975 roku – przekazano do użytku wiadukt w pobliżu dworca PKP (koszt budowy 100 min zł, roboty trwały 12 miesięcy).
grudzień 1977 roku – na osiedlu Górnym oddano do użytku pierwsze mieszkania dla 60 rodzin.
1 grudnia 1918 roku – wiec ludności polskiej zwołany przez Polską Radę Ludową w sali koncertowej restauracji Schreibera przy ul. Poznańskiej (obecnie Śródmiejska). Wówczas po raz pierwszy w historii niemieckiej Piły słowo polskie wypowiedziane zostało w miejscu publicznym, poza kościołem Świętych Janów.
6 grudnia roku 1915 roku – poświęcenie kościoła św. Rodziny (początkowo był to kościół pod wezwaniem św. Franciszka, na razie o statusie filialnego).
12 grudnia 1904 roku – Komisja Budowlana Dozoru Kościelnego wybrała plan pod zabudowę nowego kościoła i 12 grudnia 1904 roku zleciła dwóm architektom opracowanie projektu. Zaczęły się także rozmowy z magistratem na temat sprzedaży miastu 16 mórg gruntu proboszczowskiego. Uzyskane z tej transakcji pieniądze miały być przeznaczone na budowę kościoła, domów dla proboszcza, organisty i kościelnego, a także na zakup ziemi cmentarnej i utrzymanie usług kościelnych.
12 grudnia 1958 roku – w Pilskiej Fabryce Żarówek ,,Lumen” rozpoczęto produkcję pierwszych żarówek. Obecnie Signify Poland sp. z o.o.
17 grudnia 1979 roku – dekretem ks. Idziego Vigano, Przełożonego Generalnego powołano Salezjańską Inspektorię św. Wojciecha w Pile. Pierwszym inspektorem mianowano 18 maja 1980 roku, ks. Henryka Jaceniuka
26 grudnia 1918 roku – przejazd przez Piłę Ignacego Paderewskiego, zdążającego z Gdańska do Poznania.
28 grudnia 1918 roku – Zjazd przedstawicieli Rad Ludowych powiatów nadnoteckich w restauracji Teofila Drozdowskiego, jednego z dwóch polskich radnych w radzie miejskiej. Dowódcą powstańczych sił zbrojnych frontu nadnoteckiego wybrano ppor. Zdzisława Orłowskiego
30 grudnia 1999 roku- odsłonięcie kamienia z tablicą upamiętniającąuczestników Powstania Wielkopolskiego 1918/1919, u zbiegu ulic: al. Powstańców Wielkopolskich/Bydgoska
31 grudnia 1949 roku – Piła liczy 20 tysięcy mieszkańców.
31 grudnia 1954 roku – Piła liczy 25 tysięcy mieszkańców.
31 grudnia 1969 – Zarządzeniem Nr 124 Ministra Kultury i Sztuki zostaje utworzona Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia w Pile
Ogólne:
1380: Przyjmuje się jako datę powstania miasta Piła z przywileju królowej Polski Jadwigi, córki króla Ludwika Bawarskiego.
1456: W korespondencji między księciem brandenburskim Fryderykiem II a Biskupem poznańskim Andrzejem wymieniono nazwę Schneidemühl.
1480: Piła należy do Opalińskich – polskiej rodziny szlacheckiej, a później do hrabstwa Górka Klasztorna.
1505: Nazwa „miasto” Piła ukazała w dokumentach urzędowych.
1563: Piła posiada 5 młynów.
1605: Król Polski, Johan Zygmunt III, sprezentował Piłę swojej żonie, Konstancji – księżniczce habsburskiej, która jeleniowi z herbu pilskiego nadała złote korony.
1619: Rozpoczęcie przy ulicy Wielkiej Kościelnej (najpewniej przy dzisiejszym Placu Zwycięstwa) budowy katolickiego kościoła, który został rozbudowany w roku 1745.
1662: Pierwszy wielki pożar w mieście, spaliło się centrum. Życie miasta przeniosło się ze Starego na Nowy Rynek
1772: Pierwszy rozbiór Polski, Fryderyk Wielki otrzymał Prusy Wschodnie wraz z dystryktem nadnoteckim. Piła miała 278 domów i 1392 mieszkańców.
1775: Sąd Ziemski z Łobżenicy(?) został przeniesiony do Piły.
1775: Powstanie Pilskiego Bractwa Strzeleckiego przy szosie Ujskiej.
1779: Friedrich August Urban otworzył pierwszą aptekę w Pile.
1787: Sztab szwadronu przybocznego 7 pułku huzarów przeniesiono z Bydgoszczy do Piły.
1790: Oddanie do użytku mostu na Gwdzie przy ulicy Bydgoskiej (przy hotelu Gromada).
1796: Friedrich Drewicz zostaje właściciele Młyna Gwdy (Küddowmühle).
1833: Powstanie Prowincji Prusy Wschodnie.
1843/1844: Budowa Arsenału Powiatowego.
1859: Przeniesienie Pułku „Graf von Schwerin” z Kołobrzegu do Piły.
1891: Rozpoczęcie budowy 4 szkoły gminnej przy ul. Bydgoskiej.
1893: Do Piły przeniesiono 3 batalion 129 Pułku Piechoty.
Wielkanoc 1900: Budowa Katolickiego Seminarium Pedagogicznego przy obecnej Al. Zwycięstwa Wojska Polskiego, istniało od 1902 do 1926 roku.
1908: Budowa Szkoły Gospodarstwa Domowego (obecne Technikum Gastronomiczne).
1909/1911: Budowa Kościoła św. Jana (Johanniskirche) na skrzyżowaniu Boh. Stalingradu i Stefana Okrzei.
1910 – rozpoczęto wywóz nieczystości i mechaniczne zamiatanie ulic miasta Piły.
1911: Budowa 3 Szkoły Gminnej przy ul. Bydgoskiej.
1912/1915: Budowa Kościoła św. Rodziny.
1914/1915: Nad jeziorem Płotki powstaje obóz jeniecki dla 45 000 jeńców różnej narodowości.
1920: Granica Polski przebiega w Kalinie, 6 km od centrum miasta.
1923/1924: Budowa nowej 2 Szkoły Gminnej przy ul. Kilińskiego (Technikum Budowlane) oraz miejskiej sali widowiskowej (byłe kino „Iskra”).
1924/1925: Budowa mostu na Gwdzie – obecna 11 Listopada, powstają dzielnice mieszkaniowe przy: ul. Ludowej, przy Wiosny Ludów, Sienkiewicza itd., Żeromskiego i stadion przy niej, dzielnica przy Al. Wojska Polskiego od Koszalińskiej do byłych torów, Elisenau – Królowej Jadwigi i Śniadeckich.
1925/1928: Wokół obecnego Placu Staszica wybudowano wiele, do dziś stojących, budynków, m.in. obecną Szkołę Policji, Dom Kultury, Muzeum Regionalne. Ponadto wybudowano Urząd Celny, Urząd Finansowy, Ewangelicki Konsystorz, Izbę Handlową, Izbę Rzemieślniczą, Izbę Rolniczą.
1928: Budowa internatu państwowego. Były internat przy Technikum Ekonomicznym – nieistniejący już budynek przy obecnej ul. Spacerowej – tam była szkoła i internat dla dekoratorek.
1928: Rozbudowano o 5 ha Park Miejski.
1928: Budowa stadionu i schroniska młodzieżowego.
1929/1930: Budowa Kościoła św. Antoniego.
1931: Budowa Gimnazjum Freiherr-vom-Stein – obecne Liceum przy ul. Wincentego Pola.
1933: Budowa 16 klasowej Szkoły Gminnej przy ul. Żeromskiego.
1.10.1916 roku Piła pęka w szwach od wojska. Każda panienka ma co najmniej jednego żołnierza za przyjaciela. Najwięcej jest pilotów wojskowych testujących wyprodukowane w Zakładach Albatrosa maszyny. Albatros wypuszcza miesięcznie 100 sztuk myśliwców i bombowców.
Na Boże Narodzenie 1926 roku ukazał się pierwszy numer wychodzący do dzisiaj „JOHANNESBOTE”, w nakładzie 11000 egzemplarzy. Wydawcą była „Apostolska Wolna Prałatura Schneidemühl”. Dzisiaj wydawcą „JOHANNESBOTE” jest „Była, Wolna Apostolska Prałatura Schneidemühl”.
1928: nastąpiło otwarcie Szkoły Muzycznej w Pile, która kształciła muzyków zawodowych, nauczycieli muzyki i muzyków dla orkiestr wojskowych. W1933 roku Miejska Orkiestra Symfoniczna otrzymała od miasta 18 000 marek, a Teatr Krajowy 20 000 marek rocznych dotacji finansowych.
1936:Orkiestra Wojskowa otrzymała od miasta Piły 18 000 marek, a Teatr Krajowy 35 000 marek rocznych dotacji finansowych.
1937: Teatr Krajowy otrzymał 35 000 marek, a Orkiestra Teatralna 18 000 marek rocznych dotacji finansowych.
Komentarze